Vata Dosha
Eter ve hava bu Dosha’nın elementsel kombinasyonlarıdır.
Tüm hareketler, aktarımlar ve elektromanyetik fonksiyonlar Vata tarafından kontrol edilmektedir. Vata, Dosha’ların lideridir, Pitta’yı kontrol edebilir ve özelliklerini taklit edebilir. Vata dengeleme yaparken genellikle Pitta ve Kapha da dengelenir. Vata Dosha, vücudun tüm hareketlerinden sorumludur. Kasları ve aynı zamanda nefes alma eylemini, mide bağırsak kanalındaki gıda dolaşımını harekete geçirir ve beyne yayılan nöral zincirinin geribildirimini düzenler. Vata’nın en önemli fonksiyonu, merkezi sinir sistemini kontrol etmektir.
Vata’nın fiziksel ve zihinsel performansı :
- Nefes alıp verme
- Tüm vücut hareketleri
- Diyaframın, kasların ve organların hareketi
- Kan akışı
- Atık maddelerin boşaltımı
- Duyular arası uyum
- Ses mesajları gönderimi
- Konuşma
- İşitme
- Doku dengeleme
- Çaba
Vata Dosha’ nın temel özellikleri :
- Kuru
- Hafif
- Soğuk
- İçe işleyen (nüfuz eden)
- Hızlı
- Kaba ve sert
- Hareketli
- Hassas
- Şeffaf
- Astrenjan (Kabız)
- Kafa karışıklığı
Vata dengeli olduğunda :
Kişi mutlu, coşkulu ve aktifdir ve bu enerjisini başkalarına da yayar.
Zihin açık ve uyanıktır. İç ahenk büyük sevinç içindedir. Kişi çevredeki değişikliklere karşı çok hassastır. Dokunmanın aksine ses hızlı reaksiyon belirtir ve yüksek sesler onu incitir. Enerjik, canlı, dokunaklı ve farklı karakterler, hayal gücü kuvvetli insanlar bu takımı yansıtmaktadır.
Vata Dosha tipi bir kişi her dengesiz durumda olduğunda, bu dengesizlik kronik bir yorgunluk hissi ve kalıcı depresyon haline gelir. Vata türünün temel özelliği dönüştürülebilir olmasıdır. Vata’lar, durumları önceden öngörülemeyen insanlardır.
Vata artarsa, şu belirtiler görülür
Fazla boşaltım, zayıflama, kilo kaybı, güçsüzlük, kabızlık, eklem sürtmesi, soğukta acil idrara çıkma ihtiyacı, ısıya eğilim, yumuşaklığa ve konfora ilgi, abartılı kuru cilt, spazm, düzensiz sindirim, mide bulantısı, ağızda ekşimtrak bir tat.
Mevsimler değişirken, sabahın erken saatlerinde ve öğleden sonra soğuk ve kuru hava koşullarında ve yaşamın son yıllarında bu belirtilerin kötüleşmesi ile karakterize edilir: baş dönmesi, sinirlilik, yüz koyuluğu, uykusuzluk, korku, yalnızlık ve depresyon.
Vata Dosha azalırsa şu belirtiler görülecektir :
Tembellik, yavaşlık, coşku eksikliği, konuşma isteksizliği, bilinç kaybı, kafa karışıklığı ve kaos.
Vata tipinin özellikleri
- İnce ve hafif fiziksel yapı
- Parçalı uyku ve bazen de uykusuzluk
- Faaliyetleri hızla yerine getirme
- Şevkli, canlı ve hayal gücü geniş
- Açlık ve düzensiz sindirim hissi
- Heyecan ve değişen durumlar
- Kabızlık eğilimi
- Bilgiyi hızlı öğrenme ve hızlı unutma
- Erken yorgunluk ve çok fazla efor sarf etme eğilimi
- Patlayıcı fiziksel ve psikolojik enerjinin ortaya çıkması
Vata tipinin pozitif psikolojik özellikleri
- Hayal gücü
- Öz motivasyon
- Zindelik
- Hassas olma durumu
Vata tipi insanlar şu hastalıklara karşı hassastırlar
- Uykusuzluk
- Kronik kabızlık
- Gergin mide
- Uyuşukluk ve depresyon
- Nöbet geçirme ve kas kasılması
- Aylık bazda adet öncesi semptomları
- Kronik ağrı
- Aşırı hassas boşaltım
- Yüksek tansiyon
- Eklem iltihabı
Vata’yı dengesizleştiren faktörler
- Acı bir tada sahip ve ekşimtrak gıdaların kullanımı
- Kurutulmuş meyvelerin kullanımı
- Kuru gıdaların kullanımı
- Yüksek sesle konuşmak
- Fiziki yeterliliğin üzerinde fiziksel egzersiz yapmak
- Bünyesinde barındırılan doğal ihtiyaçları bastırmak
- Sindirmeden daha fazla yemek yemek
- Araçla uzun yolculuğun neden olduğu sarsıntıya maruz kalmak
- Bir gece uyanık kalmak
- Çok fazla hareket etmek
- Tasa
- Seks (aşırısı)
- Korku ve güvensizlik
- Soğuk ve kuru hava
- Yağmurlu mevsim
- Çok fazla endişelenmek
- İlkbahar, sonbahar
- Yemek bitimi anları
- Sabah erken ve gece geç zamanlar
- Mevsimlik değişiklikler
- Yaşlanma
Dengesiz durumdaki Vata’yı yatıştırıcı yöntemler
- Yağlı, sıcak, sert, güçlü, cinsel güçlendirici, kuvvet oluşturucu, tuzlu, tatlı ve ekşili içecekler, gıdalar ve ilaçlar
- Yağlar
- Güneş ışığına maruz kalmak
- İlacın burun yoluyla kullanılması
- Dinlenme ve uyuma
- Ilık merhemler kullanmak
- Banyo
- Masaj
- Lavman
Vata Dosha’nın vücutta bulunduğu yerler
Daha önce de değindiğimiz gibi, her Dosha’nın vücutta özel bir yeri vardır ve tabii ki, kategorilerin başka alt kategorileri de vardır. Vata Dosha’ nın vücuttaki ana konumu bağırsaklardır. Vücuttaki diğer alt birimler arasında uyluklar, işitme organları (kulaklar) kemikler, mesane ve dokunsal organlar bulunmaktadır.
Vata Dosha ve Zaman
A: Gece saat 02:00 ile sabah 06:00 arası ve öğleden sonra 14:00 ile akşam 18:00 saatleri arasında iki zaman dilimi içinde gündüz ve gece boyunca Vata Dosha baskındır.
B: Vata Dosha genellikle sonbahar mevsiminde baskındır.
C: Vata Dosha 42 yaşından itibaren Pitta Dosha’ nın yerini alır ve yaklaşık olarak 56 yaşına kadar neredeyse değişmez ve 56 yaşından itibaren baskın olan Dosha olmaktadır.