Ayurveda ve Nabız

1. TRİVİDE PARİKSHA (3’LÜ TEŞHİS YÖNTEMİ)
2. ASHTAVİDE PARİKSHA (8 TEŞHİS YÖNTEMİ)

Ayurveda ve Nabız

TRİVİDE PARİKSHA (3’LÜ TEŞHİS YÖNTEMİ):
1. Belirtiler Üzerinden Teşhis.
2. Dokunarak Muayene
3. Hastanın Çevresinden Alınan Bilgiler

ASHTAVİDE PARİKSHA (8 TEŞHİS YÖNTEMİ):
1. Akriti (Yüz)
2. Sabda (Ses)
3. Netra (Göz)
4. Sparsha (Deri)
5. Mutra (İdrar)
6. Mala (Dışkı)
7. Jivha (Tongue)
8. Nadi (Nabız)

Nabız Okumanın Temel Prensipleri

Şimdiye kadar bir dizi kavrama aşina olduk ve bundan sonra nabız okuma bilimini veya Nadi Parikshayı yakından tanıyacağız. Bunlar, tüm dünyadaki en doğru ve güvenilir tanı yöntemleri olarak görülmektedir. Toplam nabız okumanın iki temel boyuta sahip olduğu unutulmamalıdır. Biri boyutsal teori ve diğer biri de pratik boyuttur ve sevgili ustam da üçüncü olarak da nabız okumaya sanatsal boyutu eklemiştir. Bu boyutların hiçbiri terapiste tek başına isabetli sonuç vermeyecek, gerçek sonuçlara ancak üçünü birden kullanarak ulaşılacaktır.

Nabız okumak özel bir meleke ve kutsiyet gerektirir. Nabız okuyan kişinin bedeni ve zihni saflığa ve bilgeliğe sahip olmalıdır. Bununla beraber nabız okurken emin olunan tespitler üzerinden yola çıkılmalı ve en ufak bir şüphe olan verilerden kaçınmalıdır. Şu noktadan bahsetmek önemlidir ki nabzın yanlış okunduğu ve bunun bir sonucu olarak onun yorumuyla doğru olmayan bir yola girildiği zamanlar vardır, bu durum, bu bilimin sonucu değildir; bunun yerine doğruyu buluncaya kadar tekrar edilmelidir. Ve hatalardan hevesiniz kırılmasın; daha fazla ve daha iyi bir şekilde denemeye devam edin.

Nabız okuma için uygun olan ve uygun olmayan zaman dilimleri

Nabız okumanın uygun ve uygunsuz olduğu durumları biilmek önemlidir ve doğru sonuçlar elde etmek için çok dikkat etmemiz gerekmektedir. Genellikle, nabzı ölçmek için en uygun zaman sabahtır. Fakat genel olarak, nabız ölçmek için uygun olan ve uygun olmayan zamanlarla alakalı şu şekilde bahsedebiliriz:

Nabız okumak için uygun zamanlar:

1. İki öğün arasında
2. Dinlenme sırasında
3. Tuvalet ihtiyacı giderilmiş rahat zamanlarda

Nabız okumak için uygun olmayan zamanlar:
1. Yemekten hemen sonra
2. Spor sonrası veya zorlu işlerden sonra
3. Tuvalet süresi boyunca
4. Ateşimizin olduğu zamanlarda
5. Banyo sırasında
6. Güneşlendikten Sonra
7. Cinsel ilişkiden sonra
8. Masaj sonrası
9. Ateşin yanında otururken

Ayurvedik Nabız Okumasında parmakları doğru şekilde yerleştirme
Nabız, ön kol kemiği noktasından ölçülür ve üç parmakla yapılır. Parmakları koymak için uygun noktayı bulma iki yöntemle yapılmaktadır. Ancak bundan önce, bilek anatomisine daha yakından bakmak gerekmektedir.

Önkol kemikleri
Bu yerde Radius (Önkol kemiği) ve Ulna (Dirsek kemiği) olmak üzere iki kemik bulunmaktadır. Ayakta dururken, el avuç içi yukarı bakacak şekilde çevrilirse, bu iki kemik paralel bir çizgide konumlanacaktır. Bu pozisyonda iç kemiğe Ulna denir ve dışarda bulunan diğer kemik de Radius olarak adlandırılır.

Şimdi de nabız okumanın iki temel yöntemini inceleyelim.
Birinci yöntem: Nadi Vijnana kitabının yazarı Maharshi Kanada, kemik çıkıntısının önünde işaret parmağının başparmağının altında olması gerektiğini ve diğer iki parmağın (orta ve yüzük parmakları) kemik çıkıntılarının önünde olması gerektiğini düşünmektedir.

Vata Pitta Kapha

İkinci yöntem: Bu yöntemde, işaret parmağı kemik çıkıntısının arkasına koyulur ve diğer iki parmak da onunla yerini tespit eder.

Bileğe ek olarak nabız okumak için başka yerler de bulunmaktadır. (Resimde gösterilmektedir)
Nabız okumanın prensipleri vücudun her yerinde aynıdır. Bileği seçmenin en önemli nedeni elde olmasıdır.

Nabzı el bileği dışındaki bir noktadan okurken genel ilke ve önemli olan parmakların uygun şekilde yerleştirilmesidir; bu düzenleme şu şekildedir: yüzük parmak (Kapha) kalbe, işaret parmağı (Vata) da kalpten uzaktır ve orta parmak (Pitta) bunlar arasında bulunmaktadır.

Vata , Pitta, Kapha

Kişilerin nabzını ölçebileceğimiz diğer önemli noktalar şunlardır:

1. Şakak arteri, şakağın hemen üzeri ve başın yanı. 
2. Boyun arteri.
3. Göğüs arteri
4. Kol arteri, dirsek üstündeki kolun iç kısmı
5. Uyluk arteri, kasık, iç ve uyluk.
6. Radius (önkol kemiği) arteri ve bilek
7. Dizin arkası
8. Bacaklardaki arterler

Vücuttaki farklı nabız yerleri →

Nabız ve cinsiyet

Ayurveda’daki Nabız okumanın standartı, kadınlar için sol el; erkekler için ise sağ eldir. Ancak gelecekteki bölümlerde belirtileceği üzere, birkaç seçenekte ve belirli vücut organlarını kontrol etmek veya özel bir hastalığa teşhis koymak için, bazen her iki elin nabzını veya karşı cinsin elini kontrol etmek zorunda kalacağız.

Nefes alıp verme ve nabız

Nabız okuması esnasında, hastanın solunum hareketlerine dikkat edin, her ne zaman nefes alıyorsa, sizin nefes vermeniz ve ne zaman nefesini bırakıyorsa, sizin de nefes almanız gerekmektedir. Bu ritim ile nabız okumasını gerçekleştiriniz. Bu, alıcının nabzı için uygun solunumun önemini belirtmektedir. Dolayısıyla nabız okuma işini başarılı bir şekilde yapmak için nabız alıcısının uygun solunum yapması gerekmektedir. Ve işte bu nedenle solunum egsersizleri yapmalı ya da nabız okumasını düzeltebilen ve güçlü nefes almayı mümkün kılan Ayurveda Pranayama’yı, her gün yapmanız gerekmektedir.

Nabız Okuma Yöntemi

Atış Yeri

Nabız okumasının özelliklerine dikkat etmeden önce parmağın altında nabzın atış yeri denilen yeni bir tabiri tanımamız gerekmektedir.

Nabız, kanın damar içine akış yolu olarak düşünülür, bu da kalbin yanından avuca doğru hareket anlamına gelir. Bu akışın temas edildiğinde hissedildiği noktalar, yani parmakla hissedilen nabza atış yeri denir. Hastalığın çeşidinin kontrolü sırasında veya başka bir deyişle, hastalığın Dosha’sını teşhis etmek için nabız okumasında bu terimi kullanmanız daha doğru olur.

Şimdi şu üç yere dikkat edelim:

Kapha atışı (Ön)

Kan akışıyla parmakla hissedilen ilk nabız dokunma noktası, bu durumda (ön) adı verilen parmak yayının başlangıcıdır (resim 11). Bu çeşit nabza Kapha atışı denir. Farklılık gösteren tanı için atışın yerinin bilinmesinin önemli olduğu unutulmamalıdır. (tıbbın klinik bulgulara ve teşhise dayanarak ve aynı semptomları olan iki veya daha fazla hastalık arasında ayrım yapması tanımlanmaktadır) Her hastalık grubunun gelecekte, onlarla daha fazla aşina olacağımız pek çok kullanım alanı vardır.

Pitta atışı (altında)

Bu tür nabza Pitta atışı denir. İlerleyen zamanlarda bu tür atışlara aşina olacağız ve hastalıkların teşhisinde bunların uygulanmasını öğreneceğiz.

Pita

Vata atışı (Geri)

Bu tür nabza Vata atışı denir.
İlerleyen zamanlarda bu tür atışlara aşina olacağız ve hastalıkların teşhisinde bunların uygulanmasını öğreneceğiz. Görüntü nabız atışlarının Vata atışı durumunda olduğunu göstermektedir ve her üç parmak da bunu algılamaktadır.

Vata Akışı

Aşağıdaki resim, nabız atışının Vata atışı durumunda olduğu ve her üç parmağın da onu hissettiği durumla ilgilidir.

Aşağıdaki resim, nabız atışının Pitta atışı durumunda olduğu ve her üç parmağın da onu hissettiği durumla ilgilidir.

Nabız atışının Pitta atışı durumu

Aşağıdaki resim, nabız atışının Kapha atışı durumunda olduğu ve her üç parmağın da onu hissettiği durumla ilgilidir.

Kapha Nabız Atışı

Nabız özellikleri

Nabız okuma için, nabzın dikkat edilmesi gereken özellikler vardır, bunlar şu şekildedir:
1. Gati (Hareket)
2. Vega (Hız)
3. Tala (Ritim)
4. Bala (Kuvvet)
5. Akroti (Hacim ve germe)
6. Tapamana (Sıcaklık)
7. Kathinia (Kalp duvar kuvveti)

Genel olarak göz önünde bulundurulan nabız hızı ve ritmine ek olarak, Ayurveda Nabız Okumaya başka öğeler de eklendiğini görüyoruz: Bunların her birini ayrı ayrı ele alacağız:

1. Gati (Hareket)

Gati kelimesi hareket anlamına gelmektedir. Üçlü Doshaların her birinin kendi Gati’leri vardır.
Önemli olan Doshaların her birinin algılanmasında, üç parmağın her birinin de nabzı algılamasıdır, ancak Dosha nabzının türünün teşhisine yardımcı olan birkaç farka sahip olmalıdır.

Bu teşhis pratik yapmaya ihtiyaç duymaktadır. Burada tek başına Gati’nin belirli bir hastalığa işaret etmediğini ve bu teşhisin ana anlamını bulan diğer teşhis semptomları ile birlikte bir hastalık ifade ettiğini unutmamak gerekmektedir. Sadece bir Gati görerek hastalıkları birisiyle ilişkilendirmeyiz. Bununla birlikte, belirli bir Gati olma ihtimali, genelde hastalık bulgusu olduğunu da göstermektedir. Bahsedilen Doshaların ana Gati’lerine ek olarak, çeşitli hastalıkları teşhis etmek için kullanılabilecek diğer Gati’ler de bulunmaktadır.

Gatilerle malumat sahibi olma veya diğer bir deyişle, nabız hareketi ve hareket şekli, hastalığı doğru olarak teşhis etme kabiliyetimizi arttırmaktadır. Teşhisin doğruluğu, teşhis araçları ne kadar fazla olursa o kadar daha iyi olacaktır.
Daha sonra diğer Gati’leri de öğreneceğiz. Hastalık çeşidi olarak daha fazla Gati gösterilmektedir ve biz sadece birkaçını müzakere edeceğiz.

Müzakerenin başında, onlardan birkaçını ele alacağız:

Yılan (Sarpagati):
Bu tip nabızların hareketinin yılan hareketi ile olan benzerliğinden dolayı, Sarpagati olarak adlandırılmaktadır.
Yılan hareketi veya Sarpagati, Vata Doshası ile ilgili olan nabızdır. Bu hareket süreklidir, düşük irtifa ve hızlı atış gibi dalga şeklindedir. Normal modda, Sargapati, aşağıdaki resimle benzerdir.

Sarpagati

Kurbağa (Manduka Gati)

Bu tip nabzın hareketinin kurbağa hareketine benzerliği nedeniyle Mandukagati olarak adlandırılır.
Kurbağa hareketi ya da Mandukagati, sert ve tanınabilir hızla atan Pitta Doshası ile ilgili olan nabızdır. Normal modda Mandukagati, Resim 18’e benzemektedir.

Manduka Gati

Kuğu (Hamsa Gati)

Bu tür nabzın hareketinin kuğu hareketine benzerliği nedeniyle Hamsagani olarak adlandırılmıştır. Kuğu hareketi veya Hamsagati, Kapha Doshası ile ilgili olan nabızdır. Ağırbaşlılık ve sakinlik bu tür nabzın karakteristik özellikleridir. Normal modda Hamsagati, Resim 19’a benzemektedir. Bu nabzın sakinliği ve düşük irtifasının çok net olduğu unutulmamalıdır. Bazı hastalıkların teşhisine rehberlik edebilecek bu Gati’lerden bazılarını tanıyacağız.

Hamsa Gati

Kromi Gati (Solucan Hareketi)

Bu hareketin isminden anlaşılacağı üzere nabız hareketi solucan gibidir, küçük ve sürünme hareketi vardır ve her çıkış ve inişten sonra atış çok kısa bir sekteye uğrar. Bu tür Gati nabzı, vücutta parazitlerin veya kurtların varlığına işaret eder.

Kromi Gati

Pippilka Gati (Karınca Hareketi)

Karınca hareketi denilen bu harekette, gördüğümüz şey, küçücük ve kesitsel hareketlerdir. Düzensiz aralıklarla nabız durur, başka bir deyişle nabız alamayız. Bu tür Gati, tedavi edilemez hastalıklarla ilgilidir. Bu tür bir bağlantısızlığın diğer Gatilerde de gerçekleşebileceği unutulmamalıdır. Ana odak kalp nabzının bağlantısızlığı üzerinedir.

Pippilka Gati

Kaka Gati (Karga Hareketi)

Eğer bu Gati var ise, bir tür mitral kapakçık yetmezliği olan kan veya ters kan akışı (geri itme) fark edilebilir.

Kaka Gati

Kapota Gati (Güvercin)

Bu Gati belirli bir sakinlik ile birlikte nabız yüksekliği düşüktür ve astım hastalığı ile ilişkilidir.

Kapota Gati

Tit Tiraka Gati (Quebec hareketi)

Bu amibe benzeyen harekette, birkaç atış olur ve bir an durur ve bu şekilde devam eder. Önemli olan, bu hareketlerin düzenidir, atış düzeni bakımından ritim hakkında daha fazla konuşacağız. Burada, bu Gati’nin fark edilebilir ve uygun nabız olduğunu ve sindirim yolu (GI) ve bağırsak iltihabı gibi hastalıklarla ilgili olduğunu söyleyebiliriz.

Tit Tiraka Gati

Lavaka Gati (Bıldırcın)

Bu aynı zamanda nabız için bir tür Gati’dir, sakin bir yükseliş ve daha hızlı bir düşüş söz konusudur. Ve kadın hastalıkları ve mesanenin iltihabı gibi hastalıklarla ilgilidir.

Lavaka Gati

Javala Gati (Sülük)

Resimde gösterildiği gibi, keskin bir düşüş, devamlılık ve nabız yükselmesi bunların hepsi bu Gati türünün karakteristik özellikleridir. Javala Gati türü nabız, Gut (damla hastalığı) ve Artrit (eklem iltihabı) gibi hastalıklarla ilgilidir.

Javala Gati

Mayura Gati (Tavuskuşu hareketi)

Bu Gati nabzın hareketinin tavuskuşunun hareketine benzerliği sebebiyle bu isim verilmiştir. Ve arteriyel hipertansiyon gibi hastalıklarla ilgilidir.

Mayura Gati

Gaja Gati (Fil)

Bu tür Gati’yi fil olarak adlandırmanın nedeni ilk bakışta uygun gözükmeyebilir. Ancak dağın şekli, filin arka tarafı gibi ve daha küçük olan kavisin de filin kafası gibi düşünürseniz biraz daha anlam ifade edebilir.
Öte yandan, nabız atmasının türü ayrıca iki kez ardışık atışın gücünü göstermektedir. Birincisi daha güçlüdür ve ikincisi biraz daha küçüktür.
Bu tip nabız, Gati Filariasis (filana enfestasyonu) ve Edema (Ödem) ile ilgilidir.

Gaja Gati

Girija Gati (Dağ)

Gati’yi bu şekilde adlandırmanın nedeni, dağa olan benzerliğidir. Ve ilgili hastalık, kalp kramplarıdır.

Girija Gati

Kok Kota Gati (Horoz)

Bu Gati türünde, horozibiğinden esinlenilmiştir. Nabzı keskin bir şekilde yükselir ama düşmesi daha fazla zaman almaktadır ve bu süreç olarak bu şekilde devam eder.
Bu Gati, Diyabet hastalığı ile ilgilidir.

Kok Kota Gati

Shtera Gati (Deve)

Bu Gati’nin ilgili hastalıkları ana atardamar darlığı, kalp kapakçık romatizması ve kalp rahatsızlığıdır ve deve hörgücüne benzemektedir. Böylece ilk atış ve yatay olarak kısa ikinci bir atış ve nihayet iniş ve bu döngü bu şekilde tekrarlayacaktır.

Shtera Gati

Vishma Gati (Düzensiz hareket)

Adından da anlaşılacağı üzere bu tür, düzensiz kalp atış hızı ile ilgilidir ve ayrıca Gati türü düzensizdir ve bu Gati için özel bir şekil değildir ve doğru da değildir.

Vishma Gati

Damaruti Gati (Drum-Davul)

Bu tip Gati, diğer nabız hareketlerinden farklı özelliklere sahiptir. İçinde sadece belirli bir düzen bulunmakla kalmıyor, aynı zamanda çeşitli yükselme ve alçalmalar da mevcuttur.
Bu Gati, ölümcül hastalıklar veya böbrek hastalığı ve şok durumu ile ilgilidir.

Damaruti Gati

Damaruti Gati (Drum-Davul)

Bu tip Gati, diğer nabız hareketlerinden farklı özelliklere sahiptir. İçinde sadece belirli bir düzen bulunmakla kalmıyor, aynı zamanda çeşitli yükselme ve alçalmalar da mevcuttur.
Bu Gati, ölümcül hastalıklar veya böbrek hastalığı ve şok durumu ile ilgilidir.

Damaruti Gati

2. Vega (Hız)

Nabız özelliklerinden biri diğerlerinden daha algılanabilir ve görünür haldedir. Bu özellik Vega veya hızdır. Nabız sayısı dakika başına atım sayısı olarak tanımlanmaktadır.

Vega ile ilgili önemli hususlar şunlardır:
. Vega’yı ölçmek için en iyi zaman sabahın erken saatlerinde dinlenme halindeyken başlamaktır.
. Vega çeşitli Doshalar için farklıdır, normal modda Vattada atış hızı diğer Doshalardan daha fazladır ve Kaphada ise atış diğer iki Doshaya oranla en düşük hıza sahiptir. Pitta ise ortalama bir konumdadır.
Bir insanın nabzını belirlemede önemli olan tüm faktörleri göz önüne almalıyız. Ancak Vega’nın miktarı, üçlü Dosha için şu aralıkta yaklaşık olarak aynıdır:

2. Vega (Hız)

Nabız özelliklerinden biri diğerlerinden daha algılanabilir ve görünür haldedir. Bu özellik Vega veya hızdır. Nabız sayısı dakika başına atım sayısı olarak tanımlanmaktadır.

Vega ile ilgili önemli hususlar şunlardır:
. Vega’yı ölçmek için en iyi zaman sabahın erken saatlerinde dinlenme halindeyken başlamaktır.
. Vega çeşitli Doshalar için farklıdır, normal modda Vattada atış hızı diğer Doshalardan daha fazladır ve Kaphada ise atış diğer iki Doshaya oranla en düşük hıza sahiptir. Pitta ise ortalama bir konumdadır.
Bir insanın nabzını belirlemede önemli olan tüm faktörleri göz önüne almalıyız. Ancak Vega’nın miktarı, üçlü Dosha için şu aralıkta yaklaşık olarak aynıdır:

. Vega, çocuklarda 90 ila 100 atım yapmaktadır ve yaşlılarda ise daha yavaş olmaktadır.
. Uzun boylu insanlar daha az Vega’ya sahiptirler ve kısa kişiler daha yüksek bir kalp atış hızı veya Vega’ya sahiptirler.
. Vega, egzersiz, heyecan, kaygı ve stres gibi birçok faktöre göre değişiklik göstermektedir.
Kalp hastalığı, anemi, çabuk üreyen tiroit, enfeksiyon, ateş (tifo ateşi dışında, bu tip ateşler hastadaki Gati’yi azaltmaktadır) gibi hastalıklardan dolayı vücuttaki normal Vega artmaktadır ve şu semptomlar görülebilmektedir: yüksek ateş, yavaş nabız ve kırmızı kenarlı şişik dil.

3. Tala (Ritim)

Tala veya nabız ritmi, hastalıkların teşhisinde çok önemli bir role sahiptir.
Tala, iki nabız değişimi arasındaki zamandır.
Tala’nın kilit noktaları şunlardır:
. Sağlıklı bir insanda, düzenli Tala kesintisiz ve ritmiktir.
. Vata’nın dengesiz olduğu durumlarda, Tala düzensizdir.
. Kapha’nın Vata’yı engellediği durumlarda veya başka bir deyişle: Kapha Vata’nın faaliyetini engellediğinde Tala bozulur.

Düzensiz düzenli ritim, birim zamanda düzensizliğin tekrarlama işlemidir.
Örneğin, her 3 veya 4 atışta bir atış yok olur veya kaybolur.
Vata blokajı ile alakalı olarak, Kapha’nın uyuşukluğu ve sakin karakteristik özelliği ile Vata hareketinin kesintiye uğratır ve bu ritmin düzensiz bir şekilde tekrarlanmasına sebep olur

Düzensiz düzenli ritim

Tala düzensiz düzensiz ritimde olduğunda ise, aşağıdaki resimde olduğu gibi, düzensiz atışların düzenli bir tekrarı da mevcut değildir. Bu, Vata’nın Pitta veya Vata tarafından engellenmesi ile gerçekleşmektedir. Bu, Vata’nın Pitta veya Vata tarafından engellenmesiyle oluşmaktadır. Farklı olarak, Vata Vata’yı engellediğinde atış hızlı, zayıf ve düzensiz olur.

Düzensiz düzensiz ritim

4. Bala (Kuvvet)

Bala nabzın kuvveti veya basıncıdır. Newton’un üçüncü yasası olan etki ve tepki, birbirine ters yönde hareket eden iki eşit kuvvet yasası kullanılır. Sonuç olarak, damara giren kuvvet miktarı, parmaklara dönen kuvvete eşittir. Buna Bala kuvveti denir. Damardaki akışı durdurmak için çok fazla basınç gerekiyorsa, Bala değeri yüksektir. Kan akışını durdurmak için gereken orta derecedeki basınç, Bala seviyesinin düşük olduğunu göstermektedir. Genel olarak, gereken basınç seviyesi ne kadar yüksekse Bala da o kadar yüksek olmaktadır.
Yukarıdakilerin göreceli bir anlamı vardır ve genellikle “+” işareti ile gösterilir:

Balanın göreceli noktaları şunlardır:
. Bala, Vata kişilerinde çok düşüktür, Pitta kişilerinde yüksektir ve Kapha kişilerinde ise normaldir.
. Damarın deri altındaki doku yerleşimi nedeniyle şişman (obez) kişilerin nabzını okumak zordur. Ancak nabız okunduğunda Bala ortadır.

5. Akroti (Hacim ve germe)

Akroti, hacim ve germe anlamına gelmektedir, basınç olarak da adlandırılan nabız hacmi kan sistolik (büyük tansiyon) basıncına (karıncık sistolundaki pompa miktarı) eşittir. Yüksek hacim, yüksek sistolik basıncı ve düşük hacim de düşük sistolik basıncı belirtmektedir. Hacmi hissetmek için parmaklarınızı sıkmanız gerekmez. Parmaklar damarların yavaşça yerini tespit ettiğinde yapmamız gerek şey değişim miktarını ölçmektir. Hacim (volüm) dizini de Bala’da olduğu gibi “+” işaretiyle gösterilir. Ölçülebilir ise, doğal bir insanda 120 mm çok hareketli olan maksimum kalp atış hızı veya sistolik basınç ile uyumludur.

Ayurveda’da nabız için her birinin belirli özellikleri olan yedi seviye olduğu iddia edilir. Bu özellikler, Ayurveda uzmanına eksiksiz bilgi sağlamaktadır.

Hastalıkların tanı ve tedavisinde umut vericidir, hatta günlük yaşamda bile, beslenme, giyinme, spor ve rekreasyon programları, masaj vb. konularda kişilere yardımcı olabilmektedir. Bu seviyelerin her birini ayrı ayrı ele alacağız, ancak Ayurveda’nın Nabız Okuma öğrencileri tarafından şu hususa dikkat etmek gerekmektedir.

Bu yedi seviyenin gözden geçirilmesinde mükemmellik için, çok pratik ve alıştırma gerekmektedir ve sadece nabız okuması teorisi bilgisi ile birisi Ayurveda uzmanı olamaz, çünkü nabzı inceleyerek onu teşhis koymada ve hastalığın tedavisinde kullanmak isterken yanlış teşhis de onarılamayacak sonuçlara yol açabilmektedir.

Birinci Seviye Vikriti (Mevcut yapı)
Bir kişinin Vikriti’sini nabzıyla tespit etmek için parmaklarımızı tek tek daha önce belirlenen nabız bölgelerine yerleştirin ve kişinin nabzı üzerinde herhangi bir baskı uygulamayın. Bu, bir kişinin Vikriti’si ile ilgili nabız okumanın ilk seviyesidir. Yani, onun mevcut yapısıdır.

Kan akışının yönü

Birinci seviye Vikriti ile ilgili olmasının yanı sıra, belirli organların nabzıdır. Aşağıda bunlara atıfta bulunulmaktadır ve bunları bir sonraki bölümde ele alacağız.
Önce sol elin, yani ince bağırsağın, mide ve mesane ile bu organların hastalıklarına bakalım. Bu organlar aşağıdaki resimde gösterilmektedir.

Birinci seviye nabız okuma, sol el

Sağ el, kalp zarı, safra kesesi ve kolondadır. Bu organlar aşağıdaki resimde gösterilmektedir.

Birinci seviye nabız okuma, sağ el

Vikriti Dosha’nın teşhisi için birinci seviye nabız okurken, nabzın ilgili olduğu Dosha ile ilgili olarak yanlışlık yapmamaya dikkat edilmelidir. Ve bu, çok fazla alıştırma pratik gerektirmektedir. Gati veya buradaki nabız hareketi türü umut verici olabilir, ancak sadece ona güvenemeyiz; çünkü bazen nihai sonuçtan sapmış olursunuz. Bu nedenle, parmağın altındaki nabzı inceledikten sonra, kişinin Doshasını tespit etmeniz gerekmektedir. Basitçe, nabız parmaklarınızın her birinin altına çarparsa, bu, Vikriti Dosha’nın tanımlayıcısıdır. Sorun, iki ya da üç parmağınızın nabzı bulduğunda ortaya çıkmaktadır. Bu durumda, baskın Dosha’yı saptamak için, nabzın etkisini de düşünmeniz gerekecektir. Yukarıda gösterildiği gibi, eğer atış kalpten parmağa doğru ise yani parmaktan önce ise buna Kapha atışı denir. Ve eğer tam şekilde parmağın altında atıyorsa Pitta atışı ve parmağın ele yakın kısmında atıyorsa buna Vata atışı denir. Bu durumda baskın Dosha, parmağın çevresindeki etkinin yerini inceleyerek tespit edilebilir.
Bir nabız örneğini kontrol etmek ve Vikriti’sini teşhis etmek daha iyi olacaktır,

örneğin:

Alıştırma 1:

Bir nabız durumu olan bir insanı tanımlayın.
Cevap: Görüldüğü gibi, Kapha 1 bölümünde bir, Pitta’da iki, Vata’da da bir atış var, bu da sözü edilen kişide Pitta Dosha’nın baskın olduğu anlamına gelmektedir.

İkinci Seviye: Manas Vikriti (Mevcut zihinsel yapı)

Bildiğimiz gibi, Manas Vikriti sabit değildir ve her 90 dakikada bir

Manas Vikriti

değişmektedir. Onu nabızla kontrol etmek için, ikinci nabız seviyesi okunur. Şahsın elini doğu tarafına, erkekler için sağ el, kadınlar için sol eli kullanılır, ikinci nabız seviyesini buluruz ve bu yerde en çok vuruşa sahip olan parmağı seçeriz.

Bu parmaktaki nabız baskısının yönünü tespit ederek nabzı taç yapraklarından birine atfederiz. Çekiş yörüngesini belirleyerek, nabızlar Manas Vikriti’nin 8 durumunu teşhis edecektir:

1. Yaratıcı, Olumlu Düşünme
2. Eleştirel Düşünme
3. Depresyon, hüzün, düşük öz saygı
4. Karamsar zihin
5. Duygusal, bağımlı
6. Karmaşıklaşmış zihin
7. Parayı, mutluluğu düşünme
8. Ruhsal düşünce

İkinci seviyenin nabzını inceleyerek bir dereceye kadar bireyin psikolojik özelliklerini tanıyabildiğimizi görüyoruz. Ve bu, Ayurveda için son derece uzmanlaşmış bir referans noktasıdır. Resimde Manas’ın ikinci seviyedeki metodu veya zihinsel yapıyı açıkça ortaya koyduğu gösterilmiştir.

Üçüncü seviye (Tamamlayıcı Dosha)

Nabzın üçüncü seviyesi, tamamlayıcı olan Dosha’nın işlevini belirtmektedir.
Eğer tamamlayıcı Dosha bölgesinde sabahın saatlerinde öğleden sonra ve gece aynı atış örneği varsa, tamamlayıcı Dosha dengesizdir. Aşağıdaki resim, her bir tamamlayıcı Dosha’nın yerini göstermektedir.

Üçüncü Seviye (Tamamlayıcı Dosha)

1. Tarpaka
2. Budhaka
3. Sleshka
4. Avalambaka
5. Keldaka
6. Sadhaka
7. Alochaka
8. Bharjaka
9. Ranjaka
10. Apana
11. Samana
12. Viana
13. Udana
14. Prana

Dördüncü seviye (Doshaların zarif özleri)

Dördüncü seviye (Doshaların zarif özleri)

Sıradaki resimdeki modeli gösterildiği gibi Doshaların zarif özleri tespit edilebilir. Parmakların altındaki vuruş, Ojas, Tejas ve Prana’nın güç ya da zayıflığını temsil etmektedir. Güçlü vuruş, kuvvet anlamına gelir ve zayıf bir vuruş da zayıflık anlamına gelmektedir.

Beşinci seviye: Dokular

Beşinci seviyede, üç grup bilgi kontrol edilmektedir:
. Doku incelemesi
. Ganda Kala
. Gebelik nabzı

Doku İncelemesi
Nabız yoluyla yedi dokuyu incelemek için beşinci seviyeye değiniyoruz, eğer doku sağlık ve denge halindeyse vuruş-atış hissedilmez. Aşağıdaki resimde dokuların yerleri gösterilmektedir.

Beşinci seviye (Nabızlar)

Ganda Kala

Ganda Kala, beşinci seviyedeki nabız incelenerek tespit edilebilecek olan hastalığın ortaya çıkma ihtimalidir. Bunu yapmak için, bu seviyede Tala göz önünde bulundurulmalıdır. Bu durumda düzenlilik veya düzensizlik önemlidir. Genellikle:
Vata’nın parmağı altında düzensiz bir Tala, hissedilirse, bu, önümüzdeki altı ay içinde hastalığa yakalanma ihtimalinin bulunduğunu göstermektedir.
Pitta’nın parmağının altında düzensiz bir Tala hissedilirse, bu, önümüzdeki üç ayda hastalığın görülme ihtimalinin bulunduğunu göstermektedir.
Kapha parmağının altında düzensiz bir Tala hissedilirse, bu, önümüzdeki bir ay içerisinde hastalığın görülme ihtimalinin bulunduğunu göstermektedir.

Gebelik nabzı

Hamile kadınların nabız atışlarının okunması ile ilgili olarak özel dikkat gösterilmesi gerekmektedir. Öte yandan, bunun belirli bir karmaşıklığı vardır. Gebeliğin nabzı üzerinde çalışarak, Ayurveda’nın nabız okumasının yüksek verimliliğini yansıtan olağanüstü bilgiler edineceğiz.
Gebelik nabzını ölçmek için birkaç ipucu bulunmaktadır:
1. Hamilelik sırasında nabız okumak için, gebelikten yaklaşık 15 gün sonra hamileliği bulabilirsiniz. Fakat bazen bu süre 30 güne kadar sürmektedir. Nabzı ölçmek için beşinci seviye göz önünde bulundurulur.
2. Nabız 12 Vega’da içeri veya dışarı çekilirse, bu gebeliği temsil eder.
3. Nabzın dışarıa doğru atması, fetüsün bir erkek olduğuna işaret etmektedir.
4. Nabzın içe doğru çekilmesi fetüsün bir kız olduğuna işaret etmektedir.
5. Yanlardaki gerilme izlerinin sayısı hamilelik ayını gösterir, örneğin 1 kez 1 ay, 2 kez 2 ay vb. anlamına gelir.
6. Kolay doğum, Gati Vata veya Kapha’yı germe olarak adlandırıldığında gerçekleşir.
7. Nabızda Gati Pitta görülürse, muhtemel bir çocuk düşürme olduğunu belirtir.
8. Fetüsün Prakritisini saptamak için, nabız üzerinde şu şekilde de yapılabilir:
. Prakriti Vata: İşaret parmağınızın altında gerin.
. Prakriti Pitta: Orta parmağınızın altında gerin.
. Prakriti Kapha: Yüzük parmağınızın altına gerin.

Altıncı Seviye: Manas Prakriti (Birincil zihinsel yapı) ve Çakralar

Altıncı Seviye (Manas Vikriti)

Bildiğimiz gibi Manas Prakriti, birey aydınlığa ve spiritüel sezgiye gelene kadar sabittir ve değişmez. Nabızla Manas Prakriti’yi incelemek için, altıncı seviyeyi okur.

Kişinin elini doğu tarafına koyarız, erkeklerde sağ el, kadınlarda sol el kullanılır, yedinci nabız seviyesini buluruz ve bu yerde en çok atışı olan parmağı seçeriz.

Bu parmaktaki nabız baskısının yönünü tespit ederek nabzı taç yapraklarından birine atfederiz. Çekiş yörüngesini belirleyerek, nabız Manas Vikriti’nin bir durumunu teşhis edecektir:

1. Indar: Saygın, dindar.
2. Agni: Bilge, yargılayıcı.
3. Yama: İç izleyici, tarafsız.
4. Nairotia: Depresif, uykulu, üzgün, kederli.
5. Varona: Kibar
6. Vaia Via: Duygusal, değişken duygulara sahip
7. Kobra: Zengin, uzun ömürlü
8. Ishania: Spiritüel, şanslı.

Çakraları altıncı nabız seviyesinde kontrol ederiz.
Aşağıdaki resimlerde, gösterilen yerlerden herhangi birinde atış-vuruş, çakranın basınç altında çalıştığını göstermektedir. Normal çakranın atışı-vuruşu vardır.